Chuyên trang thông tin...

PhuthoPortal - Xét về quy mô, so với cả nước, Công ty Chè Phú Đa chưa phải là “ông lớn” của ngành chè, nhưng nếu nhìn nhận về năng suất, chất lượng, trình độ quản lý và kỹ thuật - công nghệ chế biến thì liên doanh sản xuất chè giữa Việt Nam và I-rắc này thuộc tốp đầu.  

Khi những cây chè trên diện tích gần ngàn rưởi ha của công ty chè Phú Đa đang được “đốn cành, tủ gốc” để tích lũy năng lượng cho một mùa búp mới, bên ấm chè đặc sánh, ngát hương, chúng tôi có cuộc trò chuyện về tương lai cây chè Phú Đa, để có cái nhìn khách quan về hướng phát triển của ngành chè Phú Thọ với Tổng Giám đốc Nguyễn Văn Liệu.

Vậy là đã gần bốn chục năm nay, ông Liệu lên ở rừng, trở thành dân Thanh Sơn, Tân Sơn; thân thuộc với nắng mưa nương chè, với tiếng reo rộn ràng của máy vò, lò sấy, sàng rung trong từng ca sản xuất. Gắn bó với ngành chè, trưởng thành từ thực tế, đã bảy năm nay ông “trị vì” ở Phú Đa, đưa công ty này ngày càng phát triển ổn định. Nói về công ty này, ông Liệu cho hay: Bằng đầu tư chiều sâu, cả vật tư lẫn kỹ thuật và cơ chế quản lý, chè Phú Đa đã đạt năng suất bình quân gần hai chục tấn một ha, cho thu nhập bình quân khoảng 70 triệu đồng; cá biệt có hộ đã đưa năng suất lên mức kỷ lục là trên ba chục tấn để mang về khoản tiền tới 140 - 150 triệu đồng. Nếu hạch toán theo kiểu “lấy công làm lãi”, trừ 30% tiền vật tư và chi phí khác, còn lại 70% vào túi người trồng chè. Thực tế ở Phú Đa đã chứng minh một cách thuyết phục rằng, với đất Thanh Sơn, Tân Sơn nói riêng, Phú Thọ nói chung, chè không chỉ là cây “xóa đói, giảm nghèo” mà từ chè có thể làm giàu. Nhưng để có những mùa chè bội thu như thế, người trồng chè phải yêu đất, yêu cây. Xưa còn khan vốn nên có tình trạng “bóc ngắn, cắn dài”, đầu tư chưa thỏa đáng, nay tích lũy từ sản xuất đã khá hơn nên mức vốn đưa vào 1 ha chè của Phú Đa trong giai đoạn kiến thiết cơ bản là 130 triệu đồng. Kể đến đây, ông Tổng giám đốc gút lại những phân tích của mình như một khẳng định: Muốn cây chè cho “cục vàng” thì ít nhất người trồng cũng phải cho nó ăn “nén bạc”!

Nhìn ra đồi chè trải dài ngút tầm mắt, chúng tôi nghĩ rộng ra từ cây chè Phú Đa đến ngành chè cả nước. Hiện tại, cả nước có khoảng 600 doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh chè, trong đó có 200 doanh nghiệp trực tiếp xuất khẩu. Việt Nam đang đứng thứ 8 thế giới về sản xuất, thứ 5 về xuất khẩu chè, nhưng thương hiệu trà Việt vẫn là thứ tài sản phi vật thể còn quá xa vời trong chiến lược kinh doanh. Thực trạng này do đâu? Thay vì trả lời câu hỏi của tôi, ông Liệu nhắc lại ý kiến của Tiến sĩ Đặng Kim Sơn, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn: Muốn phát triển ngành chè, muốn chè Việt có thương hiệu và uy tín trên thị trường quốc tế thì phải làm từ khâu tổ chức - nghĩa là phải có quy hoạch, có phương án tổ chức sản xuất một cách khoa học, không thể cứ phát triển theo kiểu “mạnh ai nấy làm”, chỉ quản lý một cách hình thức như những năm qua. Liên hệ với Phú Thọ, chính từ tình trạng này mới đẻ ra sự bất cập giữa khâu sản xuất nguyên liệu và khâu chế biến. Hiện tại, năng lực chế biến toàn tỉnh gấp 2 lần khả năng sản xuất, cung ứng nguyên liệu. Quy nạp chung vào khái niệm chế biến nhưng thực chất cũng chỉ được vài doanh nghiệp liên doanh và công ty tư nhân đầu tư dây chuyền máy móc tử tế, còn lại phổ biến là tình trạng dây chuyền, thiết bị chắp vá, thủ công, do đó ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng sản phẩm chè. Trong chiến lược phát triển kinh tế, về nhận thức, tỉnh đã xác định chè là cây mũi nhọn, là chương trình kinh tế nông nghiệp trọng điểm nhưng cơ chế, chính sách và nguồn lực đầu tư để phát triển chè nguyên liệu chưa tương xứng, quy hoạch mạng lưới cơ sở chế biến chưa phù hợp. Vì thế, hầu hết cơ sở chế biến thiếu nguyên liệu, dẫn đến tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, sản phẩm làm ra không đạt tiêu chuẩn chất lượng. Hệ lụy từ điều này, suy cho cùng người thiệt nhất vẫn là nông dân trồng chè.

Xoay xoay chén trà vừa rót trong lòng bàn tay, hít hà mùi hương theo làn hơi nước bay lên, ông Liệu xuýt xoa: Chè đất Tổ cũng được đấy chứ! Chả thế mà từ cách đây trăm năm, Pháp đã đặt cơ sở nghiên cứu chè ở Phú Hộ. Thổ nhưỡng, khí hậu và các giống chè hiện tại mà ta đang sử dụng phù hợp để chế biến chè đen, chè CTC. Phú Thọ chỉ có một số vùng trồng chè ở Thanh Ba, một số xã ở Thanh Sơn, Tân Sơn có thể chế biến chè xanh cao cấp. Vậy nên có tình trạng các nhà kinh doanh chè ở Thái Nguyên sang tỉnh ta mua chè khô với giá thấp, về “đấu trộn” với chè Thái Nguyên đích thực, để bán kiếm lợi nhuận cao hơn”.

Khi tôi hỏi về chuyện làm ăn của Phú Đa năm 2013, ông Tổng Giám đốc không giấu niềm vui: Tuy các doanh nghiệp đều chịu tác động của những khó khăn chung của cả nước, nhưng Phú Đa vẫn duy trì được nhịp độ phát triển sản xuất kinh doanh. Năm qua, công ty đã đạt sản lượng chè búp tươi trên 27 nghìn tấn, chè đen trên 5.050 tấn, tiêu thụ 4.700 tấn, doanh thu gần 173 tỷ đồng, nộp ngân sách gần 19,56 tỷ đồng và 19,7 tỷ đồng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Đã từng đến với anh em công nhân, nông dân làm chè ở Võ Miếu, Long Cốc, Tam Thanh, Thu Cúc, Xuân Đài; tôi biết trong số họ, nhiều người nhờ chè đã là tỷ phú, nhà cửa, tiện nghi chả kém gì chốn thị thành, con cái được đầu tư học hành đến đầu đến đũa. Giờ nghe ông Tổng giám đốc - một “đại gia” ngành chè kể về kết quả mùa làm ăn vừa qua, tôi có cơ sở để thêm một lần khẳng định: Công ty Chè Phú Đa là một trong số ít các liên doanh giữa Việt Nam với nước ngoài đạt được thành công và đang đứng trước nhiều triển vọng mới.

Nguyễn Văn